ლშს... / Lcs..: კაშკაშა ფრინველი /სათავგადასავლო რომანი/

კაშკაშა ფრინველი /ანონსი/

აბემ, ინდიელ ბრძენკაცის, ერთგან ამოკითხული რჩევა დაიმეგობრა და ძალზე ხშირად, იმ რჩევისდა მიხედვით, ჩასუნთქვასთან ერთად, თავს 90 გრადუსით, მარცხნიდან მარჯვნივ დინჯად ატრიალებდა და ამოსუნთქვის პირობაზე, ისევ საწყის მდგომარეობას უბრუნდებოდა; წავარჯიშება და სუნთქვითი ვარჯიშები ყმაწვილობიდან ჩვევად ჰქონდა, შიგადაშიგ ფიზიოთერაპიითაც ერთობოდა, უფრო მეტად სამკურნალო ქვებით. თუმც, მის სამუშაო მაგიდაზე, ამ ნიშნით, მხოლოდ, ქარვის კრიალოსანსა და იასპის ქვების ნიმუშებს შეამჩნევდით. თავის ამგვარად ტრიალი კი, მისთვის, იოგას შემადგენელ ვარჯიშად აღიქმებოდა; თან, ისიც გაეგო, ინდიელი შამანების მიაჩნიათ, ყველა თეთრი ადამიანი, ერთ ინკარნაციაში მაინც დაბადებულა ინდიელადო.

თავად, ქართველი ქრისტიანი გახლდათ და ღირებული ქართული ტრადიციების მოტრფიალე, ინდიელთა ყოფის შესახებ, ინტერნეტში ასახული ინფორმაციით კი, მას მერე დაინტერესდა, რაც, დის მოძებნის მცდელობით დაღლილმა, უნებლიეთ სიზმარში, მოსმენილი თქმულებისდა მიხედვით ციდან ჩამოფრენილი კაშკაშა ფრინველი ამოიცნო. „კვეზალი!“ ნათლად აესახა გონებაში..

შეფხიზლებული, დაჟინებით ცდილობდა თუ რას ნიშნავდა, ეს სიტყვა, მერე ინრტერნეტში მოძებნა და იხილა, მბრწყინავ ფრინველად შესახელებული ნაირფერადი კვეზალი, რომელიც თავისებურად კაშკაშებდა, კარიბის ზღვის მოსაზღვრე სახელმწიფოს, გვატემალის დროშაზე, ღირსების აღმნიშვნელ სიმბოლოდ გახდლდათ გამოსახული და მის საპატივცემულოდ, ადგილობრივი ვალუტაც მისი სახელობისა იყო. ისე კი, კვეზალი, მაიას ტომისგან და აცტეკებისგან წმინდა ფრინველად იყო შერაცხული.

იქვე, ისიც ამოიკითხა, რომ ამ სახელმწიფოს ალაგ–სივრცის, პირველი მაცხოვრებლები მაია ტომის ინდიელები იყვნენ, რომელთა შთამომავლები დღესაც ცხოვრობენ გვატამელაში, ის რომ ქვეყანაში, იმჟამად, ესპანურ ენაზე ლაპარაკობდნენ, კიდევ, მრავალი სხვა, რამაც გაუჩინა ეჭვი, რომ დასაღუპად განწირული მისი და, შემთხვევით სათევზაოდ გამოსულმა რომელიმე ინდიელმა გადაარჩინა... მერე სათანადო წერილი შეთხზა და იქაურ ესპანურენოვან და ინგლისურენოვან გაზეთების რედაქციებს დაუგზავნა. თუმც, პასუხი არავისგან არ მიუღია. აბეს, დაკარგულთა ძებნა არ მიუტოვებია, შეძლებისდამაგვარად კარიბის სხვა ქვეყნების მასმედიებთანაც ცადა შეხმიანება, მხოლოდ, ერთი გაზეთის თანამშრომელმა გამოუგზავნა პასუხი, რომელსაც, თურმე საქართველოში მოგზაურობისას მიღებულ შთაბეჭდილებებს, ისე დაეტყვევებინა, რომ მგრძნობიარედ იხსენებდა, კახეთში ნაგემები პურმარილის გემოს.

აბესალომი კი ფიქრობდა, როგორ მოეძიებინა თანხა, რათა, გვატემალაში, ან კარიბის ზღვის რომელსამე ქვეყანაში ჩაეღწია, მაგრამ ყველა მისი ცდა უშედეგოდ მთავრდებოდა, და ერთხელ, როცა ამგვარი სადარდებელით შეპყრობილი, იმ აჩემებულ „რიტუალს“ ასრულებდა, ხელი უნებლიეთ, მაგიდის კიდისკენ გადმოგორებულ მეწამულ იასპს ჩაავლო და სუნთქვა შეეკრა. ამგვარად „გაჭედილი“, მორიგი კრეატიულობით აღეგზნო; თუმც, სულის მობრუნებას თავგანწირვით ცდილობდა, აზრად მოუვიდა, რომ, ერთ დროს, მის მეურვეობაში მყოფ დისშვილისთვის, მორიგი წვრთნა მოეწყო, რადგან ეჭვი ჰქონდა, ჭაბუკმა პროფესიაზე გული აიცრუა. არადა, ყმაწვილობისას, ბიძას მინდობილი, ამ მხრივ, იმედისმომცემი შემართებით გამოირჩეოდა. არქეოლოგიური დაზვერის პროცესებში სათანადო ალღოს იჩენდა და ერთხელ, ძველისძველი, მიწაში „ჩაძირული“ ციხე–სასახლის, ციხის გალავნის ნაშთის, პაწია ნიჩბით, თვითნებურად გათხრისას, ნიაღვრისგან ჩარეცხილ ღრმულში, ეტრატების მცირე შეკვრასაც კი მიაგნო. უმალ თავის ჩანთაში გადამალა და ბიძას, მხოლოდ, კარგა ხნის შემდეგ, ვითარებათა გავლენით, სადაზვერო სამუშაოები, რომ შეწყდა, გაუბედავად გაუმხილა: ძალზე მინდოდა, მათზე წერა მესწავლა, მაგრამ, არაფერი გამომივიდაო. აბემ, უხალისოდ გადაამოწმა, სიძველისგან, მერე კი, ყმაწვილი შეგირდისგან მიმოხაზული პერგამენტები და რომ დარწმუნდა მათზე, ერთი ასოც არ იკითხებოდა, დისშვილი დაამშვიდა, ჰო, ალბათ, ხელოსანს გასაყიდად ჰქონდა შემზადებული, ახლა ქვეყანა, ისე აირია, ამით, არც არავინ დაინტერესდება, შევინახავ, იქნებ, მერე, კვლევითი ინსტიტუტის საქმიანობა აღსდგეს და დაბორატორიაში გადავამოწმებინებო.

ეტრატები, ერთ გრაგნილად შეკრა, ქაღადლში შეახვია და თაროზე ჩარიგებულ, სქელტანიან წიგნებს მიღმა დამალა. მის მერე, არც მოუკითხავს, არც შუქრის გახსენებია ბიძისთვის მიბარებული „მონაპოვარი“. არც იყო გასაკვირი, გამუდმებით საზღვაგარეთ საშოვარზე გამგზავრებულ მშობლებზე ფიქრობდა, რომლებმაც იგი, სრულიად პატარა დატოვეს. იმედი ჰქონდათ, მალე, იმის შესაძლებლობა ექნებოდათ, შვილს თავისთან წაიყვანდნენ, მაგრამ, როგორც ქართული ანდაზა ამბობს, კაცი ბჭობდა, ღმერთი იცინოდაო, მათი თავგადასავალიც ისე გაიჩარხა, ბავშის წაყვანა კი არა, თავადაც დაიკარგნენ, თუმც იქამდე, ლათინურ ამერიკისკენ მიმავალ, თურქეთში დამკვიდრებულ, სიძის ნათესავ ბიზმესმენის მიერ დაქირავებულ, სატვირთო გემის მგზავრები აღმოჩდნენ.

მერე კი, იმ კაცის სახელით, ვიღაც უცნობმა, აბესალომს შეატყობინა, გემი კარიბის ზღვაში შტორმში მოყვა, ჩაიძირა და ეკიპაჟიც თან ჩაიყოლია, ვერც, ცხედრების მოძიება მოხერხდაო,; ოჯახს მიუსამძიმრა და თანაგძნობის ნიშნად, ნათესავის სახელით, ათიათასი დოლარი გამოგზავნა. იმ დღეებში, ქართულ მასმედიაშიც გაშუქდა ცნობა, კარიბის ზღვაში, შტორმში მოყოლილი სატვირთო გემის კატასტროფის შესახებ, ეკიპაჟის წევრების დაღუპვასაც ადასტურებდნენ; მათ ვინაობაზე კი არაფერი იყო ნათქვამი.

დარჩა პაწია შუქრი, რომელსაც სახელი, რეპრესიაში მოყოლილი აჭარელი პაპის საპატივცემულოდ შეარქვეს, დედისეული ბებიის აღსაზრდელად. რომ წამოიზარდა დისშვილის მეურვეობა აბესალომმა ითავა, ალბათ, გარკვეულწილად ამის ბრალიც იყო, რომ ცოლის შერთვა არ ინდომა, თუმც, ამაში, უმეტესწილად, სატრფოს ღალატს მიუძღოდა ბრალი..

აბეს, დედისთვის არ გაუმხელია დისა და სიძის დაღუპვის ამბავი, მით უფრო პატარა შუქრისთვის, კოპენსაციის მიზნით გამოგზავნილ ბიზმესმენის ფულს კი, ქორწილისთვის უნახავდა. დედამისს, ქალიშვილისა და სიძის გაუჩინარება დარდად კი აწვა, მაგრამ გარდაცვადებამდე, ახლობლებთ, ისე აჩვენებდა თავს, თითქოს, მათ ამერიკაში მოქალაქეობის მიღება გაუძნელდათ.

მერე, როცა შუქრი წამოიზარდა, ბიძამ, შტორმში მოყოლილი გემის ჩაძირვის ამბავი, ისე აღუწერა, რომ ბიჭს დედ–მამა დაღუპულებლად არ მიეჩნია.

არქეოლოგიისა და ხელოვნების ფაკულტეტის კურსდამთავრებული შუქრი, ახლა სავაჭრო ობიექტზე, დამხმარე მუშად მუშაობდა... თან, თავგამოდებით ცდილობდა პოეზიის ასპარეზზე დამკვიდრებას...

ბიძას, მისი ამგვარი გატაცება ადარდებდა, რადგან მიაჩნდა, შუქრის, მისეულ ყოფით თემებზე შეკოწიწებული ლექსები, ვერც სახელს და ვერც ფინანსურ სარგებელს მოუტანდა. სულში მწველად ჰქონდა შემორჩენილი, სატრფოსთვის ლექსებით სიყვარულის გამხელის ჟინი, რომ გაუცუდდა. ისიც კარგად ახსოვდა, მის დას, ქეთევანს, ხელოვნებისადმი, ამგვარად გატაცებამ, საარსებოდ პრაქტიკულ მედდის პროფესიაზე გული ააცრუებინა და სამხატვრო წრეებთან, მეტისმეტად დაახლოების სურვილმა, პრაქტიკული არეალი შემოაცალა. აბესალომი თავგამოდებით ცდილობდა იგი, მარტო ამ გატაცების ამარა, არ დარჩენილიყო და უხო ენების შესწავლის უნარებს შეძლებისდამაგვარად უღვიძებდა; იმდენს მიაღწია, ქეთევანი ორიოდ წელში, ინგლისურისა და ესპანურის ცოდნით იწონებდა თავს. სახელოვნებო სალონებში, უკვე კეტრინს ეძახდნენ, საკმაოდ დახვეწილი გემოვნება განუვითარდა, შენიშვნებიც გონებამახვილური ჰქონდა და შედეგად, ასე ვთქვათ, პერსპექტიული არქიტექტორის, ლაზათიანი გარეგნობის, მასზე, ათი წლით უფროსი კაცის ყურადღება მიიპყრო, მისი ცოლიც გახდა. მერე, შუქრიც გაჩნდა, ქეთევანმაც, ცხოვრებას გული დაუდო და უცებ, ქმარმა თურქეთში შეძლებულად მცხოვრებ ნათესავისგან საქმიანი შემოთავაზება მიიღო. ნაჩქარევად გაემგზავრნენ და რაღაც ოთხიოდე დღეში, მიწვეულებმა, იმავე ნათესავმა, ლათინურ ამერიკის, რიგ ქვეყნებში, წარმოებული ნავთობის ბიზნესის, მისეული წილის მეთვალყურეობა შესთავაზა. გამდიდრების სურვილით მიზანდასახულ ცოლ–ქმარიც არ შეყოვნებულა, მაგრამ, რატომღაც თვითმფრინავით კი არა, ბიზმესმენის მიერ დაქირავებულ სატვირთო გემით გაემგზავრნენ; შემდგომ, ის გემი, კარიბის ზღვაში, მოთარეშე ტაიფუნის მსხვერპლად იქცა და მათი კვალიც დაიკარგა. აბესალომი ბევრს ეცადა, მაგრამ, ისიც კი ვერ დაადგინა, რომელი ქვეყნისკენ ჰქონდათ გეზი...

„ნეტა, ეს უცხო ენები, სულაც არ გესწავლებინა... ზედმეტად გაათამამდა, ეგ ფანტაზიებს აყოლილი... მის ქმარმაც თარჯიმნად წაიყოლია, შენც იცი, ლაპარაკი არ უყვარდა... “ უსაყვედურა ერთხელ აბეს დედამ, რომელმაც, რაღაც უფრო მეტი იცოდა ქალიშვილის შესახებ.

არ ჩაძიებია, თავადაც მომსწრე იყო, სიძე მჭერმეტყველებით არ გამოირჩეოდა. და როცა პატარა შუქრი დედის შესახებ ეკითხებოდა, ისიც, დის მიმზიდველობის დასურათხატებასთან ერთად, „კეტრინის“ მიხვედრილობას და გამჭრიახობას შთამბეჭდავად წარმოაჩენდა. ხშირად, თავად, იგონებდა მხატვრულად შეფერადებულ სცენებს...

მერე შუქრი, ინტერნეტს გაუშინაურდა თუ არა, რუქებზე ლათინური ამერიკის ქვეყნების მოძიებასა და შესწავლას შეუდგა, კვალდაკვალ წაიოცნებებდა კიდეც, თუ როგორ იწყებდა გაუჩინარებული მშობლების მოძიებას, ზოგჯერ, ზღაპრული თაგადასავლის ფანტაზირებისას, ძირითად მიზანს გვარიანად აცდებოდა, ბოროტი ძალების მიერ დაჩაგრული, სრულიად უცხო სამყაროს გადამრჩენი ხდებოდა. ამგვარ ძიება–კვლევებში და ბიძისეულ საგანმანათლებლო წვრთნაში, თითქმის დავაჟკაცდა; ინსტიტუტი წარჩინებით დაამთავრა, ერთი პირობა ინგლისურისა და ესპანური ენების შესწავლამც გაიტაცა, პალეოგრაფიის, ძველი დამწერლობის წარმოშობა–განვითარების ასპექტებითაც იყო დაინტერესებული, მაგრამ მოულოდნელად კარიერაზე გული აიცრუა.

არადა, ქვეყანა, ასე თუ ისე დამშვიდდა და თუმც, აბესალომი, რომელიც უსამართლობას წინანდებურად აპროტესტებდა, რის გამოც, სამსახურში შემცირებაშიც მოჰყვა, თავი კი, ინგლისურ ენაში ბავშვების მომზადებით გაჰქონდა, თავისებურად გულჩათხრობილი შეიქმნა; დისშვილის მომავალის პერსპექტივა, კვლავაც აწუხებდა...

ჰოდა, მაშინ, თავისებურად წავარჯიშების პროცესში, ამოსუნთქვისას „გაჭედილს“ წლების წინ, სადაზვერო სამუშაოს დროს, ყმაწვილი შუქრის შემთხვევით მოძიებული ეტრატები გაახსენდა, თუმც იცოდა, პირვანდელი დათვალიერებით, ზედ არაფერი იკითხებოდა, მაგრამ ახლა, დამაინტიგრებლი აღგზნება აღეძრა. თანაც, იმ გაზაფხულს განცდილმა სასიყვარულო თავგადასავალმა, მწველად შეახსენა თავი.

წლების წინათ, დედაქალაქის მახლობლად, მარტოხელა კლდეზე მიშენებულ ციხე–სასახლის, ნანგრევების ნაშთთა მოკვლევის მიზნით, უცხოელი ანტიკვარ-კოლექციონერის თაოსნობით ორგანიზებულ სადაზვერო ექსპედიციაში, ახალგაზრდა აბესალომიც იღებდა მონაწილეობას. მას, საკანდიდატო, უკვე დაცული ჰქონდა და სამეცნიერო საზოგადოებაში პერსპექტიულ პერსონად ითვლებოდა.

თქმულებისდა მიხედვით, წარსულში, მიწისძვრის შედეგად, გაჩენილ, ნაპრალებში; ჩაძირულ ციხე–სასახლის შესახებ, ანტიკვარ-კოლექციონერის გადმოცემით, არაბულ ისტორიულ წყაროში, საყურადღებო მინიშნება იქნა ნაპოვნი, ანუ, უცნობი არაბი მოგზაურის, ისტორიულ ქრონიკების ამსახველ ტექსტეში, თითქოსდა შემალული, ავტორისეული მოგონება:

„მთვარიან ღამეს, იბერთა მიწაზე, სანადიროდ გასულმა მთის მწვერვალზე, წყაროსთან შევისვენე, უეცრად ცაზე, კუდიანი ვარსკლავი გამოჩნდა, იმავ წამს, მრავალფრად მოკაშკაშე, ბოლოგრძელ ფრინველს ემსგასა. უნებლიეთ მშვილდი მოვმართე. ფრინველი, ციხე–სასახლის ზემოთ გაირინდა, რომლის გალავანთანც, ჩვენი ქარავანი იდგა. უცებ, ფრინველიდან წყვილი სხივი დაეშვა, ერთი კოშკისკენ, –მეორე დილეგისკენ, კოშკიდან მდიდრულად შემოსილი, მშვენიერი გოგო ამოიტაცა, დილეგიდან, სამოსშემოცლილი ახოვანი ჭაბუკი და ცაში აიჭრა. იმავ წამს, კოშკი, ციხე–სასახლე და მაღალი გალავანიც, უეცრად გაჩენილ ნაპრალებში გრიალით ჩაიშალა. უნებლიეთ ჩემიანების მისაშველებლად გავუჩქარე, მაგრამ იმ ადგილთან, ახლოს, ვეღარ მიველ, ჩაშლილ გალავანს, ქარავანიც ჩაჰყოლოდა. დამფრთხალი იქაურობას გავეცალე, გზად გავიგე, იქაურობის მპყრობელს, თავისი ქალიშვილი, ვინმე, უცხტომელი მოგზაურის შეყვრების გამო, კოშკში ჰყავდა გამომწყვდეული, მასზე გამიჯნურებული ჭაბუკი კი, რომელსაც, თავდაპირველად, თავად მასპინძლობდა დილეგში გამეომწყვდია... ისიც მოვისმინე, რომ საპარტარძლოს მამა, თურმე, მეზობელი ქვეყნის პრინცს ელოდა და ქალიშვილის გათხოვების შემდეგ, ჭაბუკის დასჯა ჰქონდა გადაწყვეტილი... შინ დაბრუნებულმა, ვინდომე ეგ ამბავი გამელექსა, მაგრამ ციდან მოფრენილ კაშკაშა ფრინველს, როგორც კი გავიხსენებ გონი მებინდება...“

ჰოდა, ანტიკვარ-კოლექციონერს ეჭვი გასჩენოდა, იქაურობის დამანგრეველი მიწისძვრის შესახებ შემონახული თქმულება, სიმართლეს არ შეეფერებოდა, თან, იმჟამინდელ წყაროებში, იბერთა ქვეყანაში, იმ დროისთვის, მსგავსი მოვლენის აღმნიშველი ფაქტი, არსად იყო მინიშნებული.

მეცენატის თქმით მოსალოდნელი გათხრების მიზანი, თითქოსდა ნაპრალში ჩაკარგული ქარავნის კვალის მოძიება გახლდათ, რათა ისტორიულ ქრონიკის ტექსტებში, შემალული მოგონების ავტორის ვინაობა, სრულად დაედგინათ.

აშკარა გახლდათ, სრულ სიმართლეს არ ამბობდა, ნაპოვნ ტექსტში, რაღაც სხვა, მისთვის მნიშვნელოვანი ცნობაც უნდა ყოფილიყო.

იმჟამად, ჩაძირულად შესახელებული ციხე–სასახლის გალავნის მიმდებარედ, მუხაშერეული რცხილის კორომები ხარობდა. მათ იქით ღელე, (გადმოცემის თანახმად, წარსულში მძლავრად მჩქეფარე მთის მდინარე) მიედინებოდა. ღელის იქეთ, საძოვრად „მიშვებული“ ვრცელი ველი იშლებოდა. ველის განაპირას, ალალბედზე შემორჩენილი ოთხიოდე სოფელი სულდგმულობდა. შიგადაშიგ, იმ სოფლებს, ქალაქიდან ავტობუსით ამოსული, ეთნოგრაფიითა და ფოლკროლისტიკით დაინტერესებული სტუდენტთა ჯგუფი სტუმრობდა. ერთხელაც, სადაზვერვო მოკვლევით დაკავებულ არქეოლოგებთან ამოიხედეს. უცხოელი ანტიკვარი-კოლექციონერის შესახებ სმენოდათ და ინტერესს გამორჩევით შეეპყროთ. იყო მათში, მომცრო ტანისა, და მიმზიდველი გარეგნობის, ლაღი ბუნების, დამამთავრებელი კურსის სტუდენტი რუსუდანი, რომელმაც აბესალომს თამამად გაეცნო და ამცნო, მე თქვენი კოლეგის, ასმათ რახვას მეზობელი ვარ და თქვენთან მოკითხვა დამაბარაო. აბესალომი რახვას, არცთუ, ისე კარგად იცნობდა, მაგრამ ქალიშვილით მოხიბლულმა, გრძნობისმიერი მადლობა გადაუხადა, ასმათ რახვაც გულთბილად მოიკითხა.

ადვილად დაახლოვდნენ, ენების მცოდნე აბესალომი, თავისი ათლეტური გარეგნობით, სრულყოფილი ინტელექტუალის შთაბეჭდილებას ტოვებდა. ქალიშვილი კი, მრავალმხრივი შეკითხვებით, მის გამოცდილებას იკვლევდა, თავად კი, იმგვარ ცოდნას ამჟღავნება, განსწავლული ადამიანი მიხვდებოდა, სხვადასხვა თემატიკური ნიშნით გამოცემული ენციკლოპედიების გულმოდგინე მკითხველი იყო, და როცა აბესალომი გაეხუმრა, შემთხვევით ფაკულტეტი, ხომ არ შეგეშალა, შენ დიპლომატიისა და საერთაშორისო ურთიერთობების არეალს დაამშვენებდიო, რუსას, თავისთავად კი გაეხარდა, მაგრამ საგანგებოდ ტუჩი აიბზუა და ამაყად წარმოთქვა:

–აჰ არა, ეთნოგრაფია და არქეოლოგია სისხლში მაქვს, დედაჩემის პაპისპაპა დიმიტრი ბაქრაძეს ბიძაშვილად ეკუთვნოდა, მისი დანატოვრები ახლაც ცხოვრობენ საგარეჯოში, ბავშობაში ჩავყავდი დედაჩემს...

–აბა, მემკიდვრეობით გრგებია საქართველოს ისტორიის ტრფიალი...

–სიტყვა ტრფიალის ხსენებაზე, რუსა, მომხიბვლელად შეკრთა და მათ შორის სამიჯნურო ქსელიც გაიბა.

მერე რამდენიმე ქალიშვილმა, სოფლის მაცხოვრებელთან, ეთნოგრაფიული საგნების, ფოლკლორის ნიმუშების, უფრო ინტესიურად მოპოვების მიზნით, ოთახი იქირავეს, და რუსუდანი ველოსიპედით აბეს ხშირად სტუმრობდა, ოღონდ, ღელის გადმოლახვას ველოსიპედით უფრთხოდა, მისი ხელით გადატანაც არ უნდოდა და ქალზე შეყვარებული აბე შეფრთიანებული ჩააკითხავდა. თავდაპირველად, ჯერ ქალიშვილს შველოდა გადმოსვლაში, უკან გაბრუნებული, ველოსიპედს მარჯვედ აიტაცებდა და მისი დამალვის მიზნით კორომში შეირბენდა. ერთხელაც, ქალიშვილიც ცნობისმოყვარედ შეჰყვა, ცაში წვიმის მაუწყებელ მოსალოდნელ გაელვებაზე კაცს მიეკრო და მანაც, ქალს ხელები სათნოდ მოხვია, ამაღევლებლად სავსე მკერდი დაუკოცნა. რუსამ კი, მოძალებული ვნება, რომ მიეჩქმალა, ხელოვნური სიმშვიდით უთხრა:

–ზემოთ ძიებას გიჯობს, ქვემოთ ჩამოიწიო, ერთმა მოხუცმა მიამბო, ადრე, აქ მწყემსები, ღელესთან, ნახირს, წყლის დასალევად, რომ მოდენიდნენ, შემთხვევით ჩაშლილი გალავნის შორიახლოს წვიმისგან ჩარეცხილ ნაპრალებთან, სხვადასხვა სააოქრომჭედლო ხელსაწყო-იარაღებს პოულობდნენო... მისგან, ქლიბის ნატეხი შევიძინე, ახლა, გასარკვევია, მართლა იმ ეპოქას ეკუთვნის თუ...–ალანძულმა, ალბათ, გულუბრყვილოდ იფიქრა, საალერსოდ აღძრული კაცის ყურადღებას, მისთვის საყურადღებო ინფორმაციზე გადავიტან და დავაშოშმინებო, მაგრამ, გახელებული აბეს გონებამ, მხოლოდ „გიჯობს, ქვემოთ ჩამოიწიო“ დააფიქსირა და ქალს სპორტული შარვალი ჩაუწია, ტრუსიც ზედ მიაყოლა.

ახლა, წლების შემდეგ, საგულდაგულოდ მივიწყებული, იმ ალერსის შეგრძნებამ სხეულში გაუელვა, ძიების წადილით აღანთო. მერე, უცებ მოითენთა, დივანზე წამოწოლილს ჩაეძინა.

სიზმარში ოქრომჭელდელთა ჩაქუჩების წკარუნი ჩაესმა, რასაც, თეთრწვერა მოხუცების საამო ხმით მინამღერი დაემგზავრა: მჭედელო, ჩემო მჭედელო, ოქროს მჭედელოო! ჩაქუჩების წკარუნის ხმაზე, საიდანღაც, დერვიშის სამოსით შემოსილი თეთრწვერა, გამხდარი კაცი გამოჩნდა და გაშლილი ხელებით ტრიალი დაიწყო.

„ჯალალედინ რუმი!“ აღტაცებით გაიფიქრა, ინდომა, თავადაც მასავით ემოძრავა და დამფრთხალს გაეღვიძა.

იგრძნო ხელები უცნაურად ჩაღრეცილი ჰქონდა, შეშინებული შეეცადა ღრმად ესუნთქა. შებოჭილობისგან განთავისუფლდა და ძალზე ინდომა ნანახი მეხსიერებიდან არ გამქრალიყო. უნებლიეთ ფიქრში დაასკვნა.

„..იქნებ, ციხე–სასახლის, რომელიღაც სამალავში, განძია გალამალული, მაგრამ ჯალალედინ რუმის შეცეკვება რას უნდა ნიშნავდეს...“–და შეფხიზლებული, როგორც იქნა განცვიფრდა: ეს რა უცნაური სიზმარი ვნახეო...

ენიშნა, ეტრატებზე პირვანდელი ნაწერი, საგულდაგულოდ უნდა ყოფილიყო გადაფხეკილი, მათ ნაკვალევთა უჩინარ ლაბირინთში კი, რაღაც მნიშვნელოვანისთვის უნდა მიეგნო და პერგამენტის ზედაპირის გასუფთავებას, კარგა ხნის წინათ, მის მიერ სხვადასხვა მცენარეთა ნაჟურზე შემუშავებული „ელექსირით“ შეუდგა, თანდათანობით ფრაგმენტზე ქართულ და არაბული ასოებით ერთურთში ჩახლართული მინაწერი „ამოტივტივდა“, იქვე გარკველი სიმბოლოებიც და უნებლეთ ქვეცნობიერმა მაშველ რგოლივით შეაშველა: „იყო ამ ქვეყანაზე, მაგრამ არა ამ ქვეყნისა“, ერთგან, დევრიშის სილუეტიც დალანდა და არქეოლოგიურ ძიებებს დანატრებულმა ნაცადმა პროფესორმა ქართულ–არაბული ასოებით შემდგარი სტროფი ამოხსნა:

მშვენი, ვარდისებრ აალდა;

მწირთა კერიაც აღადრდა,

ვნებანი წამოუპარწყლდათ,

ფუძენი გაუხვანცალდათ...

კიდევ უფრო გულმოდგინედ მიჰყვა და სხვა მინაწერიც ამოხსნა:

ყურძნის ქარვისფერ მტევანმა,

რუზდას სურნელი მომგვარა,

ტრფიალის ალმა შმაგად მქნა,

განმკურნა ვაზის ნაჟურმა.

და იქვე, თითქსდა გაკრთა:

კვამლი შედედა, იელვა,

ზეციურ თვალთა ციაგში,

მიწიერ ტრფობის ალებმა,

მატყვევეს ქალის წიაღში.

მესამე და მეოთხე სტროფი, თითქმის არ იკითხებოდა, მაგრამ ყოფილმა არქეოლოგმა ძალზე მოინდომა, თითქოს ასეულ საუკუნეთა წინათ დამსხვრეული თავის ქალის

შეკოწიწებას ცდილობდა და მომდევნო სტრფიც დაალაგა:

როს განვიბანე ლოცვის საკმევლით,

როკვასა მოჰყვა სიბრძნე ციური,

ციალში შეველ მიღმური ჭვრეტით,

გზად მეცლებოდა ხორცი ვნებული

ბოლო ტაეპი, იქვე იყო ჩასწორებული:

სულსა ერთვოდა სხივთა კრებული.

აბესალომმა, მეხსიერებაში, რობაიების შესახებ, ახალგაზრდობისას მიმიოპნეული ცოდნა წამოკრიფა და დაასკვნა, ეს სტრიქონები არაბული წარმოშობის სუფისტს ეკუთვნის, რომელმაც გადერვიშების შემდეგ, ერთხელაც, საქართველო მოინახულა, აქაური მასპინძლობითა და ქართველი ასულით, ალბათ, რომელიმე რუსუდანით მოხიბლული გაქართველდა, საცხოვრისიც გაიჩინა, შესაძლოა, ოქრომჭედლობას დაეუფლა, რუზდასთვის, რაიმე სამკაულს ამზადებდა და...

მონაპოვარს ფოტოები გადაუღო, თავისი ამოხსნილი ტექსტების ეგზემპლიარებიც დაურთო და ობლად დარჩენილი დისშვილი მსწრაფლ იხმო თავისთან, აღმოჩენა თავისებურად დაუსურათხატა, მის მიერ მიგნებული, თითქოსდა ეტრატზე მიმობნეული სტროფების ამოხსნის ხერხიც გაანდო და დამაჯერებლად უწინასწარმეტყვლა: აი, უნიკალური მონაპოვარი, სამეცნიერო ასპარეზზე, შენი კარიერული წინსვლისა... რუსთაველის „სჯობს სახელისა მოხვეჭა ყოვლისა მოსახვეჭელსა“ თავისებურად მიუთარგმნა და დააკვალიანა, თუ გინდა, რამეს მიაღწიო, ჯერ ცნობადი სახე უნდა გახდე, შანსი გეძლევა თვალსაჩინო აღმოჩენის ავტორად იქცეო.

შუქრი შეყოყმანდა...

–უპირველესად, ამ ეტრატებს შენ მიაგენი... მე კი, შენთვის არაფერი მენანება, შვილივით მყავხარ გამოზრდილი, ლექსების ბეჭდვას ის გერჩივნოს, ამ აღმოჩენის შესახებ, რომელიმე, თუნდაც ყვითელ პრესაში ინფორმაცია, ანუ, შენეული მოკვლევის შესახებ წერილი დაბეჭდო, ვინმემ შეიძლება ტელევიზიაშიც კი მიგიწვიოს, მერე თემის შემზადება დაიწყე, მეც შეგეშველები და მომავალი გვიჩვენებს... –და იმგვარი ფერადოვნებით აღუწერა, მოსალოდნელი „კარიერული წინსვლა“, რომ ახალგაზრდა კაცმა, ფქვილით სავსე ტომრებისა და ათასგვარი ყუთების ტარებისგან ნაჯაფი ხელები, თანაგრძნობით შეათვალიერა..

მაგრამ, მერე იგრძნო, რომ ამეების ხალისი აღარ ჰონდა, თუმც, ბიძას უარი ვერ უთხრა, თან იფიქრა, გავერთობი მაინცო...

მერე კარგა ხნით დაიკარგა, ბიძა წინდაწინვე გააფრთხილა, არქივებში მასალები უნდა მოვიძიო და ერთხანს, ნუღა მომძებნიო...

და ის იყო, უფროსმა აბემ გაბრიყვებულად იგრძნო თავი, რომ მოულოდნელად სახლის ტელეფონზე აცნობეს ამა და ამ კვლევითი ინსტიტუტის სამეცნიერო საბჭოს ხელმძღვანელს სურს თქვენთან საუბარი თუ შეძლებთ, ხვალ თორმეტისთვის გვესტუმრეთო...

აბე, უსიამოვნო ეჭვმა შეიპყრო, ხსენებული ინსტიტუტის ტელეფონის ნომერზე მოპასუხე ქალბატონთან სამეცნიერო საბჭოს ხელმძღვანელის კოორდინატებიც დააზუსტა, შეფხიზლდა:

ტელეფონის შეგულებული ნომერი გაუბედავად აკრიფა.

ქალის ხმამ, ჩვეული ინტერესით უპასუხა:

–გისმენთ...

კაცს ხმის გაღების უნარი წაერთვა. ყურმილი უმალვე მოიშორა.

–რუსა?!–შესძახა მშფოთვარედ. სავარძლიდან წამოხტა და ფანჯარასთან მისულ, ცაზე მოტორტმანე შავ ღრუბელს შეაშტერდა.

იმ ქალთან სასიამოვნო მოგონებასთან ერთად, სიყვარულში ხელმოცარვის განცდაც აკავშირებდა... სატრფო, რომელიც, მასთან ერთად, სახელოვან არქეოლოგიურ აღმოჩენებზე ოცნებობდა, მოულოდნელად სხვა კაცზე გათხოვდა.

კარგა ხანს ჭვრეტდა შავ ღრუბელს, თუმც, მას შავი, უკვე აღარ ეთქმოდა, მზის სხივს უცნაურად გაეფატრა და იდუმალ კუნძულად ექცია.

და უცებ, ბინის კართან „მეურვე“ ბიძის მოსანახულებლად, ემოციებაღძრულმა შუქრიმ, ზარის ღილაკი აახმიანა. მასპინძელი შეკრთა; წამით ეჩვენა რუსამ მოაკითხა, კართან მისულმა კი, რიხით იკითხა;

–რომელი ბრძანდებით?

_მაძიებლები!–მხიარულად გაეპასუხა დისშვილი და ამას, ახალგაზდა ქალის ჩაკისკისებაც მოჰყვა.

„რუსა...“ მასპინძელი მგრძნობიარედ შეტოკდა.

კარი გამოაღო.

–სად დაიკარგე...–უსაყვდურა მასპინძელმა დისიშვილს, რომელსაც ისე მოხდენილად ეცვა, ბიძამისმა იეჭვა, უჩემოდ, ხომ არ დაქორწინებულაო და ქალიშვილი, ინტერესით შეათვალიერა.

ქალი, გარეგნულად, ერთ დროს, მის ფიქრთა მპყრობელს, ნამდვილად არ ჰგავდა. მაღალი იყო, გამხდარი, დახვეწილი სახის ნაკვთები ჰქონდა, ცოტაოდენ ანტიკურ ქალის ტიპაჟს ჩამოჰგავდა.

–გამარჯობაათ!–ქალი მონატრებული ხმით მიესალმა.

და აბეს, მისი, ხმა და გამოხედვა ემცნო.

–ღირდა დაკარგვად...–ორაზროვნულად მიუგო დისშვილმა და თანამგზავრს ღიმილით გადახედა.

ქალმა შესცინა.

მასპინძელმა ლაღად მიიპატიჟა სტუმრები და უნებლიეთ წამოსცდა:

–ნაცნობი, გამოხედვა გაქვთ...

–სასიამოვნოა...–დაუდასტურა ქალმა და გაეცნო–ინა...–ხელი ნარნარად გაუწოდა...

–აჰა...–ლამის წარსულიდან შეეხმიანა იგი, თავი დახარა და ხელზე ეამბორა,–ახალგაზრდობიდანვე მოსდგამდა მსგავსი „რევერანსი“–მობრძანდით, მობრძანდით...–სავარძლებისკენ მიიწვია, ანტიკვარული ბუფეტიდან, ხონჩაზე დალაგებული ლიქიორის ბოთლი, სირჩები, შოკოლადები გამოიღო და იქვე მდგომ დააბალფეხება მაგიდაზე დაალაგა.

–ნუ შეწუხდებით... ჩვენ, საქმიანი ვიზიტით გეახელით, ანუ...–ინამ თანმხლებს გამომცდელად შეხედა.

–ჰო, ჰო...–უმალ დაეთანხმა შუქრი–ხომ გახსოვს, ჩემი მოძიებულ პერგამენტებზე ამოკითხული ტექსტები... ინსტუტში დიდი აჟიოტაჟი გამოიწვია.

–დიახ, დიახ...– ინამ ჩანთიდან ფურცლები ამოიღო.

აბეს თავდაპირველად იმის კითხვა უნდოდა, ინსტუტში, როდის და რა გზით მოხდა ხსენებული ფრაგმენტიო, მაგრამ დისშვილის გამაფრთხილებელი გამოხედვა დაიჭირა, ამჯობინა, ისეთი იერი მიეღო, რომ ამ ამბის გარშემო, ბევრი რამ იყო, მისთვის ცნობილი, სტუმრებს ისევ შესთავაზა სავარძლებში ჩაჯდომა, თავისი სავარძელიც მაგიდისკენ მისწია, შიგ ჩვეულებისამებრ მოკალათდა და ინას მიანიშნა, რომ მზად იყო მის მოსასმენად.

ძალიან საინტერესო ტექსტია, ასე ვთქვად, არა მარტო იმ ეპოქისთვის, არამედ ჩვენი დროისთვისაც უჩვეულო. ჯერ ვიფიქრეთ, სტროფები, თავად შუქრის დაემუშავებინა, მაგრამ, ინსტუტის ლაბორატორიიდან ინფორმაციამ გაჟონა და...–ინამ მასპინძელს, თვალებით, თითქოს მოუბოდიშა,–ინსტიტუტის გულანთებულმა მკვლევარებმა, ისე ფიცხლად დაახვავეს, თავიანთი მოსაზრებები, განსაკუთრებით კი, რუზდა–რუზდანის, ანუ რუსუდან–რუსას, წარმომავლობის შესახებ, რომ გადავწყვიტე თქვენი აზრი პირადად მომესმინა,–ინამ ფურცლები გაშალა, ვერსიები მრავალმხრივია, ანუ, სტროფის ადრესატი, რომელი რუსუდანი, შეიძლება ყოფილიყო–თამარ დედოფლის, ვითარებათა გამო, რამდენჯერმე გათხოვილი ღვიძლი მამიდა, თუ თამარ დედოფლის და... ისიც, ვითარებათა გამო გათხოვილ–გამოთხოვილი... აქცენტი, ხარჭისგან ნაშობ თამარის დაზეც კეთდებოდა; ისე კი, უმეტესწილად, ისტორიულ ქრონიკებში მოძიებულ პიროვნების სათნოობის ამღნიშვნელი შეგონება, „რუსუდანი - შემხვეწელი გაჭირვებულთა“ მიიჩნიეს საყურადღებოდ... ერთმა, ვეფხისტყაოსნის ეპოქა, საერთოდ არ ჩათვალა, მოცემული სტროფის შეთხზვის დრო–არეალად და იჭვი მეფე ვახტანგ VI-ის ცოლზე; ჩერქეზი დიდგვაროვნის ქალიშვილზე მიიტანა. შიგადაშიგ იყო ნახსენები მეცნიერი, ფილოსოფოსი და რიტორი სარგის თმოგველი და მისი მიკარგული პოემაც „დილარგეთიანი“. სათავგადასავლო ზღაპრებით მოსილი, უცნობი ავტორის ნამუშაკევი „რუსუდანიანი“; კიდევ, მრავალი სხვა მოსაზრებაც გაჟღერდა, ამ ინსტიტუში დასაქმებულ, შესაბამისი ცოდნის მეცნიერთა მიერ და მაინც, დაინტერესებულ მკითხველთათვის, ბევრად უფრო დამაინტრიგებელი აღმოჩდა, ხსენებულ მკვლევართა მიერ, სტროფში მოყვანილ პიკანტურ ზმნათა, აღქმა–გააზრება... განსაკუთრებული მნიშვნელობას „ვნებანი წამოუპარწყლდათ“ იწვევს... მერე ერთმა, იქვე, ჟამისგან გაფერმკრთალებული „თვალები წამოუპარწყლდა“ ამოიკითხა და ისიც ითქვა, შესაძლოა, შოთა ყმაწვილკაცობაში, კაფიების მოყვარულიც იყო და შიგადაშიგ, პაექრობებშიც იღებდა მონაწილეობასო...

–არა, არა...–როგორც იქნა შეშფოთდა აბესალომი, ლიქიორით შევსებული სირჩა, ქალიშვილისას მიუწკარუნა და მკვლევარისთვის დამაჯერებელი რიხით განაცხადა;–ინკოგნიტო ავტორი, სუფისტი, დევრიში, შემდგომ კი, რომელიმე ქართველ ფეოდალთან მუშრიბის, ანუ მწერლის მოვალეობას ასრულებდა, მოცალეობისას რობაიებით ირთობდა თავს, ალბათ, ომარ ხაიამის გავლენა ჰქონდა... თავისებურ დუალიზმს განიცდიდა; არაბულ და ქართულ ასოებს ერთმანეთს ანაცვლებდა... უპირველესად, მისი ვინაობის დამადასტურებელი, თუნდაც მცირედი არქეფაქტი უნდა იქნას მოპოვებული...–თავისდა მოულოდნელად, ისე შემართებით ამოააფრქვია, რომ მასთან ურთიერთობებში ნაწრთობი შუქრიც კი დაიბნა, ბიძას შემცბარი შეაჩერდა.––მინდა გამიგიტყდეთ, რომ მსგავსი, შთამბეჭდავი რეფერატი, რა ხანია არ მომისმნია...–მიუქარაგმა ქალს.

–სუპერ!–შესძახა ინამ,–თქვენეული ამოხსნაც ძალზე ღირებულია... მაგრამ ამოკითხვის ხერხი საკმაოდ რთულია... ყველა ვერ იზიარებს თქვენეულ ხედვას...

–არცაა გასაკვირი, გავთამამდები და გაგიმხელთ, ალბათ, პავლე ინგოროყვას, ისე არ გასჭირვებია ძველი ქართული სანოტო სისტემის გაშიფვრა, როგორც მე, ამ ეტრატზე სხვადასხვა ჟამს ჩახლართულ ხელნაწერებში, ხსენებული სტროფის გამოხმობა...

პავლე ინგოროყვის სახელისა და ძველი ქართული სანოტო სისტემის გაშიფვრის ხსენებამ, ახალგაზრდა მკვლევარებზე დამაჯერებლად იმოქმედა.

–უდიდესი მიგნებაა!–დაუდასტურა ინამ.

–თავად მე ჩემეული ამოხსნის, ანუ ერთურთში ჩახლართული ქართულ–არაბული ასოების განცალკევების შიფრის წერილობითი განმარტება შემიძლია, უახლოეს დღეებში მოგაწოდოთ, ცოტას წაივარჯიშებთ და...–ახალგაზრდებს ორაზროვნული მზერა შეავლო–იქვე გაახსენდა, რომ მიგნების ავტორად, როგორც ახალგაზრდა მეცნიერი, შუქრი უნდა წარმოჩენილიყო, მაგრამ ნათლად ჩანდა, რომ პირობა, თავად დისშვილს დაერღვია.

–რა საყვარელია!–არ დააყოვნა ინამ,–ავტორის სადაურობის უფრო ნათლად დადგენას თუ შევძლებთ...

–ხელნაწერთა ფონდებში უნდა ვეძიოთ, უფრო არაბულ სამყაროში...–აბეს თვალებში შურისმაძიებლურმა ჟინმა გაიელვა...

–შესანიშნავია!!!–მე და შუქრი მოვიძიებთ, ის კი არა, ჰარვარდის ბიბილიოთეკაშიც...–თანამზრახველს მრავალმნიშვნელოვნად შეხედა–მამუ გაგვიხერხებს...

მასპინძელი, თითქოს გამოფხიზლდა.

–ასე ნაუცბათევად, უცხოეთში გაჭრა არ ივარგებს...–ხელნაწერთა ეროვნულ ცენტრში არაბული ხელნაწერები ბლომადაა დაცული, ჯერ აქ, ჯერ აქ... ისე, მე გადაწყვეტილი მაქვს, ძველისძველი ციხე–სასახლე ნანგრევები მოვინახულო, თუმც იქაურობა უკვე მიგდებულია და არც სადაზვერო სამუშაოები იქნა ჯეროვნად ჩატარებული, მაგრამ გული მიგრძნობს დამატებით მასალებს მოვიპოვებ და აცილებლად მოგაწვდით, მეგობრულად, ჩათვალეთ, თქვენს მოძიებულად...

–რა დიდებული პიროვნება ყოფილხართ!!!–ინა უცებ წამიწია და მასპინძელს ლოყაზე შთამაგონებლად ეამბორა და იქვე გაუმხილა– მე ამ მონაპოვარს აბეს კალამბური დავარქვი...

–კალამბური, რატომ უფრო რობაიები ეთქმის, თუ მანცადამაინც, ის გინდათ, რომ ქართული შეფერილობა ჰქონდეს, მაშინ კაფიები მოუხდება...–შეუსწორა მან და გაიფიქრა „რა შინაურულად მელაპარაკება, თითქოს კაი ხნის ერთმანეთთან შეთამამებულები ვიყოთ.

–ზუსტადაც რომ არა, მაშინ ყოველივე მარტივადაა, კალამბურად მონათვლამ ინსტიტუტის კულისებში, უკვე გამოიწვია პოლემიკა, რაც აჟიოტაჟის ასატეხად არსებითია... მე ჩემი მტკიცება გამაჩნია, აი, ნახეთ, როცა ქალაი გალაღდა, მწირთა კერიაც აღადრდა, ვნებანი წამოუპარწყლდათ, ფუძენი გაუხვანცალდათ... გალაღდა და აღადრდა, თავისებური ომონიმებია, ასევე წამოუპარწყლდათ და გაუხვანცალდათ, ერთნაირი სიმბოლოების შემცველებად უნდა მივიჩნიოთ...

აბეს ისე სიამოვნებდა ამ ახალგაზრდა ქალის საუბარი, რომ მზად იყო, მისი „შესწორებანი“ უყოყმანოდ ეღიარებინა.

-თქვენ, როგორ გაიცანით ერთმანეთი?–შემხიარულებულმა მესამე სირჩა დასცალა.

ინამ ჩაიკისკისა. შუქრი წამოწითლდა.

–ჩვენთან, ობიექტზე, სამუშაოს დამთავრების შემდეგ, ერთი ჩვენი მეგობრის დაბადების დღეს ავღნიშნავდით და...–ალალად წამიწყო .

ინა, ისევ აკისკისდა.

–ჰოდა, შეზარხოშებულმა შუქრიმ ეგ სტროფი, თავის კაფიად გაასაღა, ოღონდ, დასაწყისი შეცვალა...

–რაა?!–აბე სრულმა გაუგებრობამ შეიპყრო.

–იუბილარმა დაიჟინა, ჩემს საპატივცემულოდ თითო კაფია უნდა თქვათო, დედა ფშაველი ყავს და..–თავის მართლება მოინდომა შუქრიმ.

–დისშვილი არ იყო, იცი რასაც გეტყოდი...

–ყველას მოეწონა, მეც დავინტერესდი ავტორის ვინაობით, ჩემს ნათესავთან, ანუ ამათ უფროსთან, სტუმრად ვიყავი მისული, ჩექმებს შემპირდა საჩუქრად და საწყობისკენ, რომ მივდიოდით, შუქრის კაფიას მოვკარი ყური.

როცა ქალაი გალაღდა,

მწირთა კერიაც აღადრდა,

ვნებანი წამოუპარწყლდათ,

ფუძენი გაუხვანცალდათ...

უმალ ჯალალედინ რუმის პოეზია გამახსენდა...–ინა კვლავ აკისკისდა...

–უფრო, ომარ ხაიამის მიმბაძველობა იკვეთება...–თავისი მოსაზრება შეაშველა მასპინძელმა.

–ჰო, რუმი მისტიკოსი და რწმენის ქომაგი უფროა, ვგონებ, მის პოემას სპარსულ ყურანადაც, კი მოიხსენიებენ.–ერთი სამი სირჩა, მასაც ჰქონდა შესმული.

„როგორც ჩანს, მამიდამისივით, ენციკლოპედიების მოყვარულია...“ სევდა შემოაწვა მასპინძელს, მაგრამ არ შეიმჩნია.

–ვიფიქრე ეს ბიჭი პოეტია და იქნება, თავად ვერ ხვდება მეთქი, მე ჟურნალისტიკაც მეხერხება, სტუდენტობისას პრაკული ჩანაწერებსაც ვაქვეყნებდი... მერე ნათესავს, ძმაკაცმა, სასწრაფო საქმეზე დაურეკა, ლექსომ, საწყობთან მიმიყვანა, ხელქვეითი გააფრთხილა, ჩემიანია და არ აწყენინოო, მომიბოდიშა და გავარდა, ჩექმები, რომ გავინაღდე, ვითომ გზა ამებნა, ამათ სუფრას მივადექი, ვინ გამომიშვებდა, თან, რომ გაიგეს, მაგათი ბოსის ნათესავი ვიყავი...

„მე კი, რა ლეგენდები ავაწყვე...“ გაიფიქრა აბემ და გულიანად გაიცინა.

თითქოსდა ახალგაზრდულმა სიხალისემ აიტაცა და დისშვილს გაეხუმრა:

–ასე გამოდის, თქვნი ნაცნობობის წელთაღრიცხვა, მას შემდეგ დაიწყო ინამ, საწყობილან ნათესავის ნაჩუქარი ჩექმები, რომ გამოიტანა...

–მიგიხვდით!–არ დააყოვნა ქალიშვილმა.

–ჰო, ოხუნჯობა მეც მჩვევია... კი, კი, თქვენეული ვერსიაც საკვლევია, ანუ

როცა ქალაი გალაღდა,

მწირთა კერიაც აღადრდა,

ვნებანი წამოუპარწყლდათ,

ფუძენი გაუხვანცალდათ...

–აქედან ირკვევა, რომ ავტორი რუზდანის, ანუ რუსას ქალური ღირსებით გახლდათ მოხიბლული...–შეეშველა ქალი–ცნობილია, რომ სახელი რუსუდანი სპარსული წარმოწობისაა, რუზდა, ანუ რუსა ...–და იმგვარი ჩაძიებით შეაცქერდა, აბე, თითქოს ამხილა.

კაცმა უნებლიეთ, ლამის დაირცხვინა. მერე ხმა, უმალ განამტკიცა:

–ფრთხილობდა და სატრფოს ვინაობას ნიღბავდა, ისე კი, რუზდა ურდუს ენიდან მომდინარეობს, ანუ როგორც ჩანს, ავტორი დერვიშობისას ინდუსებსაც სტუმრობდა...

–რა საყვარელია!– მიეხმატკბილა ინა.

–პრანკული ნიჭი მეც მომდგამს, ხომ...–ნიშნის მოგებას შეეცადა.

–აბ, არა! ამეებისთვის ვერ მოგაცდენთ, თქვენი განწავლულობამ და პრფესიონალურმა ნიჭმა, ჩვენს აქტივს, ზურგი მეცნიერულად უნდა გაუმაგროს...

–ძველისძველი ციხ–სასახლის მიწაში ჩამარხული ნაშთი, აუცილებლად უნდა გაითხაროს...–დამაიმედებლად ჩაილაპარაკა მისგან წახალისებულმა.,–შევეცდები ამ დღეებში მოვნახულო...

–უკვე ვცადეთ მონახულება, კიდევ კარგი ჩემი მანქანით წავედით, თორემ ვერც მივაგნებდით, მაგრამ, ახლოს არ გაგვაკარეს, იქაურობა, ასე, ასი ჰექტარი მიწა, ვიღაც ბიზმესმენს უყიდია, მავთულხლართით ააქვთ შემოღობილი და დაცვამ კერძო საკუთრებაა და უფლება არ გაქვთო...

–კულტურული მემკვიდრელბის ძეგლის სტატუსი უნდა მიენიჭებინათ, ერთხელ კულტურის მინისტრთანაც მქონდა საუბარი...–აღმოხდა აბესალომს.

–ახლა, მაგეებს ვინ დაგიდევთ, ჩამოალაბორანტეს, გავიკითხე და თავი იმართლეს, ღირებული მაქ არაფერი აღმოჩენილაო... აი, შუქრის, ადრე, რომ წარედგინა, ეს თავისი აღმოჩენა, როცა ქალაი გალაღდა, მწირთა კერიაც აღადრდა, ვნებანი წამოუპარწყლდათ, ფუძენი გაუხვანცალდათ... შესაძლოა...–ინამ ფარისევლურად მიაპყრო თვალნი და უცებ ორაზროვნულად შესძახა–კაშკაშა ფრინველი მინდაა!!!

გაოცებული მასპინძელი შეკრთა, მაგრამ არაცნობიერმა, ანტიკვარ-კოლექციონერის მონაყოლი თქმულება შეახსენა და მიხვდა, სტუმარმა მამიდასგან იცოდა, მისგან, სატრფოსთვის, კორომში, საიდუმლოდ ნაამბობის შესახებ.

–კაშკაშა ფრინველის მოზიდვას, დამსახურება უნდა...–გაეხუმრა.

–ვითომ რათაო...–აჰყვა იგი.

–არსებობს რიგ მეცნიერთა ვერსია, რომ უცხოპლანეტელები დედამიწას, იმიტომ არ სტუმრობენ, რომ ჩვენ დაბალგანვითარებად არსებებად მივაჩნივართ და მხოლოდ ამაღლებული სიყარულით გამოწვეული თავგანწირვის შემთხვევა იწვევს მათ თანგრძნობას...–სახელდახელოდ შეთხზა სასურველი ვერსია, იგრძნო ეს ფლირტის წამოწყებას ჰგავდა და შეეცადა საუბარი სხვა თემაზე გადაეტანა, მაგრამ ინამ არ დააყოვნა:

–ჩვენც შევეცადოთ! მამუსაც ჩავრთავთ...–გამომწვევი მზერა მიაყრო.

“რუსას სითამამე მოსდგამს...“ გაიფიქრა მასპინძელმა და თითქოსდა ახლა მოეგო გონსო, ვითომდაც სხვათაშორის დაინტერესდა.

–კი მაგრამ, ეტრატის ასლმა, ასე მარტივად როგორ შეაღწია ინსტიტუტის კულისებში...

–იმა საუფლოს ერთერთი ბოსი, მამუაა, ანუ მამიდაჩემი, მგონი ახალგაზრდობაში იცნობდით კიდეც და შეახსენა, რუსუდან, რუსა ალებაია, იქაურებთან და იქაურობასთან შინაურულად ვარ... ალებაიას ქალი კი მეწინააღმდეგება, მაგრამ ავანიტურისადმი მიდრეკილება ბავშვობიდანვე მომდგამს, ერთხელ დედულეთში, რომ ვისვენებდი ჩემი ტოლები, ათ წლამდე ბავშვები ავიყოლიე რაჭის მიყრუებულ სოფელში, ინდიელთა გადამალულ განძს მთელი ორი დღე ვეძებდით, წერილი, თითქოს მე ძველისძველ წიგნში ვიპოვე და...–აბეს სიცილი წასკდა, კარგა ხანი იყო, ასე ხალისიანად არ ეგრძნო თავი–ტყუილად არ ავაფორიაქეთ იქაურობა, ორასი წლის მიტოვებულ ღვინიან ჭურებს წავაწყდით, იქ ამბავი ატყდა, მხარეთმცოდნეობის მუზეუმის თანაშრომლებიც კი ჩამოვიდნენ, გაზეთებშიც დაიბეჭდა ჩვენი სურათები, ასე რომ, ვინც ეძიებს ის აუცილებლად პოულობს. ჩათვალეთ, რომ ახლა, მე თქვენთან ერთად შუქრის კურატორი ვარ...

„ასე, ოცდაათ წელს მაინც იქნება გადაცილებული... მაგრამ შუქრისავით უდედოდ გაზრდილს, ასეთები უფრო მოსწონს... “ გაიფიქრა უნებლიეთ მასპინძელმა.

–არამც და არამც, ჩვენ მხოლოდ საქმიანი ურთიერთობები გვაქვს, თან ასეთი ღლაპები არ მიზიდავს–ანუგეშა ინამ.

აბე შეიშმუშნა, იფიქრა ექსტრასენსი ხომ არაო.

–რას ამბობთ, არც მიფიქრია...–იცრუა.

–თქვენ არა, ქვეცნობიერმა იცის, მე კიდევ გუმანით ვგრძნობ, ამ ამბიდან საინტერესო სიუჟეტი გამოდნება, ღირს ხმაურის ატეხა, მიტომაც ვინდომე თქვენთან გასაუბრება, ისიც გამიგია, გარშემო მდებარე სოფლების მაცხოვრებლებს, საძოვარ მინდვრებში, ნახირის მწყემსვისას, ჩაშლილი გალავნის შორიახლოს წვიმისგან ჩარეცხილ ნაპრალებთან, სხვადასხვა სააოქრომჭედლო ხელსაწყო-იარაღები ჩაქუჩები, ყალმები, მარწუხები, ქლიბები უპოვიათ, ერთგან ქურის, ანუ „ქორუგის“ ნაშთებიც აღმოჩენილა...

„რუსას ხელწერა იკვეთება...“ უნებლიეთ გაფრთხილდა აბე.

–ჰო, გამიგია, მერე საძოვრები, რომ ჩამოართვეს, მაცხოვრებლებიც აყარნენ, ზოგი სად წავიდა და ზოგი სად... თუ კიდევ, რაიმე მნიშვნელოვანს მოვიპოვებთ ავტორის სადაურობის შესახებ... ჟურნალისტურ გამოძიებას მეტი ხალისით გავაგრძელებთ...

–პრანკული ხელწერით ხომ?–წამოცდა მასპინძელს.

–არა, რას ამბობთ, თუმც ძეგლის მიმტაცებელთა მიმართ გარკვეულ სატირას მოვიშველიებთ, თქვენი წარდგენა სრული ღირსებით შედგება, რაც უფრო შთამბეჭდავ ფაქტებს გამოვავლენთ, სატელევიზიო გადაცემაში, ალბათ კორუფციაზეც გვექნება საუბარი, ისეთი ფაქტები იწყებს ამოტივტივებას, რომ... და სატელევიზიო გადაცემაში, მინდა თქვენც მიიღოთ მონაწილეობა, როგორც ექსპერტმა, თუ დამაჯერებლად ვიმოქმედებთ, ძეგლს ექსპერტიზას ჩავუტარებთ, სტატუსს მივანიჭებთ... ამასობაში, ეს ყმაწვილი, სადისერტაციო ნაშრომსაც მოამზადებს...

შუქრი მოუსვენრად ცმუკავდა და შიგადაშიგ ბიძას იმგვარი ერთგულებით შეაჩერდებოდა, აშკარად მიანიშნებდა, არ დამაღალატიანოო...

–რითაც შემეძლება გვერდით დაგიდგებით!–შეპირდა ამბის მოთავეს. ისე კი გაიფიქრა:

„ახვანცალებაც ამას ჰქვია...“

უცებ ინას სმარტფონი ახმიანდა. ქალიშვილმა მოიბოდიშა, წამოდგა და კარისკენ წავიდა.

შუქრი წამოიწია და მადლობის ნიშნად ბიძას მოეხვია, უფრო სწორად თავი დაიზღვია, ბიძაჩემს გულს მოვულბობ და მის დაუკითხავად „გაჯეჯილების“ გამო არ მისაყვედურებსო...

–ფრთხილად, ემოციებს ძაან ნუ აყვები...–შეაგება ბიძამ.

–ჰო, ჰო, არც ისე გულუბრყვილო ვარ...–დაამშვიდა მან და უკან მობრუნებულ ინას შესცინა.

–ჩაირთო!–ახარა იმან, სამისთვის გავდივართ, ჯერ მხოლოდ ოცამდე სტუდენტი აქტიურობს... თქვენგან კი, ბატონო აბესალომ, ახალ მიგნებებს ველოდებით, ჩვენი პროტესტების ფონზე, ვიღააცები, ალბათ ჩვენთან შეთახმების გარეშე მოგაკითხავენ, ხომ იცით, ახლა, ზოგი თინეიჯერი, თუკი მიკროფონს იშოვის, უკვე ჟურნალისტია, არ შედრკეთ...

–მუდამ მართალი საქმისთვის ვიბრძოდი, მაგრამ ახლა ჯობია, კულისებში დავრჩე, ეს საქმე ჯერ მაჭარივითაა, ვაცალოთ დაღვინება, ამ აღმოჩენის გარშემო, უპირველესად ახალგაზრდა თაობის სახელი და ინიციატივები უნდა დომინირებდეს... ჩემეული ჰიპოთეზის განსამტკიცებლად მეც მმართებს ისტორიულ წყაროები თავიდან მოვიკვლიო, თქვენ კი იაქტიურეთ, დღეს ახალგაზრდობის სიტყვას უფრო მეტი ფასი აქვს...

–მერე, თქვენც ახალგაზრდული იერი გაქვთ, სული კი პოეტური ხილვებით მოელვარე... ოჰ, აბე, აბე! იმედია მერე, გადამალულ საკუთარ ლექსებსაც წამაკითხებთ... ერთი მათგანი, მგონი მამუს ზეპირადაც ახსოვს...

და ჭარმაგ კაცს გული აუჩქროლდა.

–თქვენი ავანტიურიზმი მომხიბვლელია!–უნებლიეთ მიაგება, თან გაიფიქრა „რაღაც უფრო მეტი იცის ჩემსა და მამიდამისის ურთიერთობაზე... ალბათ, ისიც, პირველად აბე, მოფერებით მან რომ დამიძახა...“

–ბიძა კი არა, ღვთიური საჩუქარია!–შესძახა ინამ.

–ძაანაც ნუ გამათამებ... ასე, რომ...

–ჩვენ, თქვენს გვერდზე ვართ!– სირჩა სასმელით შეავსო სტუმარმა, მასპინძელი, რომელიც ღვაწლმოსილ მეცნიერად მონათლა მხურვალედ დალოცა, ლოყაზე მოდურად ეამბორა და დაამშვიდა–არ იდარდოთ, საჭეს შუქრი ჩაიბარებს...